Xin chào mọi người, mình là Somi Thanh Huyền đây. Đã một khoảng thời gian rồi mình chưa trở lại với những bài viết mới trên blog. Thỉnh thoảng mình có đăng một vài chia sẻ, chủ yếu xoay quanh chủ đề học tiếng Trung – cũng là lĩnh vực mình đang giảng dạy. Nếu mọi người quan tâm và muốn học cùng mình, có thể liên hệ qua ĐÂY nhé.
Trong bài viết lần này, mình muốn gửi đến mọi người một chủ đề mà bản thân mình rất tâm đắc: những bài học rút ra từ cuốn sách “Học hỏi từ thất bại” của tác giả John C. Maxwell. Bên cạnh những kiến thức từ sách, mình cũng sẽ chia sẻ thêm một vài trải nghiệm cá nhân, hi vọng có thể mang lại cho mọi người những giá trị hữu ích và góc nhìn tích cực hơn trên hành trình của chính mình.
Quay lại thời điểm mình bắt đầu đọc cuốn sách này, mình cũng nhớ không rõ, hình như là khoảng những năm 2021 thì phải, hồi đó mình có thói quen là ghi chép những gì “hay ho” mà mình biết vào vở, thỉnh thoảng đọc lại cũng thấy rất tâm đắc, hihi. Cũng bởi vì thói quen này nên bây giờ mình mới có thể viết chiếc blog này nè.
Bắt đầu khám phá cùng mình nha.
1. Những bài học vĩ đại nhất trong cuộc đời đều đến từ thất bại
Chắc hẳn câu nói này mọi người đã nghe rất nhiều lần rồi: “Những bài học lớn nhất trong đời đều đến từ thất bại.” Nghe thì quen thuộc, nhưng để thật sự hiểu và ứng dụng nó trong cuộc sống lại không hề dễ dàng.
Thất bại thường mang đến cảm giác đau đớn, hụt hẫng, thậm chí khiến ta muốn dừng lại. Nó đánh mạnh vào cảm xúc, làm ta nhớ rất lâu và khắc sâu trong tâm trí. Khoảnh khắc ta vui vẻ, đôi khi chỉ thoáng qua; nhưng khoảnh khắc ta thất bại, lại có thể khiến ta trăn trở hàng năm trời. Đó là lý do vì sao thất bại vừa đáng sợ, vừa đáng quý.
Nhiều người nhìn vào mình thường nghĩ cuộc sống của mình khá suôn sẻ. Điều này cũng dễ hiểu thôi, vì gia đình mình tuy không giàu có, nhưng mình cũng không phải lo lắng nhiều: không phải làm việc đồng áng, việc nhà, chỉ cần tập trung học tập. Là sinh viên, mình cũng không quá áp lực về học phí, thậm chí còn có cơ hội học thêm ngoại ngữ (mình tự học), dù chuyên ngành chính lại là kinh tế.
Nghe thì có vẻ “êm đềm”, nhưng thật ra mình cũng chỉ là một con người bình thường thôi. Thất bại là điều không thể tránh khỏi – và không chỉ một lần, mà rất nhiều lần.
Mình còn nhớ rất rõ hồi học ở Cofer, mình khá tự tin vào khả năng tiếng Anh của bản thân. Cho đến khi đi thi môn Tiếng Anh 1… Trời ơi, lúc máy phát bài nghe, mình gần như không nghe được gì cả. Kết quả là mình chỉ được có 2 điểm. Huhu, may mà không rớt môn. Cảm giác lúc đó thực sự đáng sợ và ám ảnh luôn ý.
Cảm giác đó… thật đáng sợ. Nhưng thế này đã là gì. Đến tiếng anh 2 lúc nói, thì thầy có góp ý với mình, là phát âm của mình có vấn đề, kiểu chữ nào mình cũng “s” vào cho nó “Anh” ý. Mà thầy góp ý thẳng trước mặt lớp luôn, ngại xỉu luôn ý. Lúc đó mình nghĩ, tại sao mình học tiếng anh từ lớp 3, cũng đi học thêm, cũng “hơi hơi” chăm chỉ, nhưng tại sao, tại sao, mình không nói được tiếng anh, và kỹ năng nghe, phải nói là thậm tệ.
Không phủ nhận, việc thầy góp ý công khai thật sự đã khiến mình tổn thương, mà mình cũng thuộc típ dễ khóc ý (Nhưng mà lúc đó mình không khóc đâu), nhưng nếu thầy không nói, khéo mình lại “ảo tưởng” về khả năng tiếng anh của mình ấy chứ. Nếu thế, thì giờ chắc trình còn tệ hơn nhiều.
Thật ra, nếu cuộc sống biết chắc mình sẽ không bao giờ thất bại, thì còn điều gì khiến ta phải nỗ lực nữa, đúng không?
Mình không biết các bạn sao, chứ mình biết chắc chắn thành công, không thất bại thì mình sẽ không để tâm, và nỗ lực đâu. (Cố gắng, nỗ lực cũng mệt lắm chứ bộ, huhu). Nhưng cuộc đời mà, xanh, đỏ, tím, vàng,… màu gì cũng có hết. Nếu quá suôn sẻ thì sẽ không quý trọng những gì bản thân đang có đâu, phải khó khăn, rủi ro, va vấp ta mới biết quý trọng những bước tiến dù nhỏ nhoi. Và chính những lần vấp ngã mới cho ta cơ hội nhìn lại, học hỏi và thay đổi.
Khi thầy góp ý về khả năng tiếng Anh của mình, “vì tự ái” nên tối về mình đã cố gắng vừa đọc, vừa nghe lại phát âm, luôn cố gắng nhắc nhở, không “s”, không “s”, bạn cùng phòng còn nói mình bị khùng cơ, huhu. còn hơn tiếng Anh không tiến bộ. Và tiếng Anh của mình đã tốt hơn… Không, làm gì mà dễ thế được, cơ bản thời gian đầu cũng không khá hơn mấy, nhưng mình “tích cực” lắm, mình tin là theo thời gian, phát âm của mình sẽ tốt hơn.
Có một câu nói mình rất thích: “Đôi khi bạn chiến thắng, đôi khi bạn học hỏi.” Thành công cho ta niềm vui, nhưng thất bại mới là thứ rèn luyện bản lĩnh. Khi ta đủ dũng cảm để lắng nghe chính thất bại của mình, cũng là lúc ta trưởng thành thêm một bước.
Mình đúc kết ra một bí kíp học ngoại ngữ hiệu quả, chính là nghe giọng bản xứ nhiều, không nhất thiết phải nghe hiểu, những lúc lướt facebook, hay làm những việc không cần quá tập trung, đều có thể luyện nghe thụ động. Mình đã áp dụng với tiếng Hàn, Anh, Trung và mình thấy nó thật sự hiệu quả. Nhưng mọi người cũng đừng nản lòng, nếu nghe không thấy cải thiện nha. Học ngoại ngữ giống như trồng một cái cây vậy. Không thể trồng hôm nay mà ngày mai đã có quả ngay. Cần thời gian, cần sự kiên nhẫn và nhất là duy trì thói quen.
Thay vì mỗi tuần nghe một tiếng rồi bỏ đó, tại sao không thử mỗi ngày nghe 10–15 phút thôi? Việc “chia nhỏ” thời gian vừa nhẹ nhàng, vừa giúp duy trì đều đặn. Sau vài tháng, mọi người sẽ bất ngờ khi thấy mình nghe quen hơn, bắt được nhịp điệu câu chữ, và tự nhiên cảm thấy “thân quen” với ngôn ngữ đó.
Nghe nhiều không chỉ giúp phát âm chuẩn hơn, mà còn khiến chúng ta hấp thụ ngữ pháp một cách vô thức. Những cấu trúc mà chúng ta từng học trên sách sẽ dần trở nên sống động và tự nhiên khi nghe đi nghe lại. Và quan trọng nhất, điều này giúp chúng ta tự tin hơn khi giao tiếp, vì lúc ấy không còn bị “dịch trong đầu” nữa, mà sẽ phản xạ một cách tự nhiên như khi dùng tiếng mẹ đẻ.
Tha thứ cho lỗi lầm của người khác đã khó, tha thứ cho chính mình còn khó hơn. Nhưng khi ta học cách buông bỏ sự trách móc bản thân, nhìn nhận thất bại như một bài học thay vì bản án, ta mới thật sự giải phóng được sức mạnh nội tại để bước tiếp.
Đừng bao giờ nghĩ bản thân không làm được cái này, không làm được cái kia. Như mình nè, hồi mới học tiếng Hàn, suốt ngày nghĩ hay bỏ đi, chứ học khó quá, mà cũng chưa thấy ứng dụng gì lắm. Rồi bắt đầu nhìn ra ngoài, thấy ai cũng giỏi, bản thân mình thì thất bại ghê. Nhưng nếu cứ chìm đắm trong cảm xúc đó, thì có lẽ mình bây giờ đã không thể “kiếm tiền” từ tiếng Hàn rồi.
Ranh giới giữa việc bỏ cuộc và việc tiến bộ chỉ nằm ở chỗ ta có đủ kiên nhẫn để đi tiếp hay không.
Nhưng mà thật sự rất rất mệt, rất rất chán thì sao?
Thì mình xem phim á, vừa giải trí, lại vừa học thụ động. Ai nói không hiệu quả, chứ với mình hiệu quả vô cùng tận luôn á.
Thất bại không phải là dấu chấm hết. Nó chỉ là khoảng lặng cần thiết để ta học cách đi vững vàng hơn, hiểu rõ mình hơn, và trưởng thành hơn trên con đường phía trước.
Nhưng mà cũng đừng lạc quan một cách mù quáng nha. Biết sai còn đâm đầu vào là bị “ngu” á!
2. Những “cái bẫy” dễ khiến ta thất bại
So sánh bản thân với người khác
Bao biện cho sai lầm
Kỳ vọng mọi thứ phải công bằng
Ám ảnh sự hoàn hảo
Bị cuốn vào ý kiến số đông
Mình bị hết rồi.
Lướt mạng thì thấy bạn này da đẹp, sáng bóng, so với da mình thì…
Sai mà cãi cố, kiểu trước mình cũng “sĩ” lắm, ngang nữa, không chấp nhận bản thân sai đâu. Cãi cho bằng được. Khi thi không tốt, tự nhủ “do đề khó quá” hay “giáo viên chấm gắt quá”, thay vì nhìn lại cách mình học chưa hiệu quả. Công nhận bao biện chỉ giúp mình thấy dễ chịu thật, nhưng lại ngăn tiến bộ.
Cái gì cũng đòi công bằng, nhất quyết không chịu thiệt. Mà không xem lại bản thân là ai… Lớn hơn tí mới thấy cuộc sống vốn dĩ không công bằng tuyệt đối, và đó cũng là điều bình thường.
Khi mình chuẩn bị một bài thuyết trình, cứ chỉnh sửa mãi vì muốn “hoàn hảo 100%”. Cuối cùng, chẳng kịp luyện tập, đến lúc thuyết trình lại lúng túng.
Thực ra, làm tốt và hoàn thành còn quan trọng hơn là mãi theo đuổi sự hoàn hảo.
Khi nhiều người nói rằng “học tiếng Trung khó lắm, tiếng anh còn lo chưa xong, không có tương lai đâu”, mình cũng dễ dao động và bỏ dở, dù thật ra đó là ngôn ngữ mình yêu thích.
Bốn thất bại đầu tiên trong đời thường chưa phải là những thất bại lớn nhất, nhưng chúng có thể tạo ra vết nứt nguy hiểm trong niềm tin của ta.
Bởi vậy,
Cẩn trọng với những gì ta nghĩ, ta nói và ta làm.
Mình chưa cập nhật xong nhé!
3. Khiêm tốn – Chìa khóa của sự trưởng thành
Khiêm tốn không phải là hèn nhát, mà là sức mạnh để học hỏi.
Người khiêm nhường quan tâm đến điều gì đúng, trong khi người kiêu hãnh chỉ quan tâm ai đúng. Kiêu hãnh mang đến nhiều tiêu cực: đổ lỗi, phủ nhận, đầu óc cứng nhắc, bất an và tách biệt. Ngược lại, khiêm nhường giúp chúng ta nhìn nhận chính xác bản thân và cuộc sống, biến những người tốt thành những người vĩ đại hơn.
Để mình kể mọi người nghe một câu chuyện nhỏ về mình nhé. Nếu bạn hay đọc blog của mình hoặc theo dõi mình lâu sẽ thấy mình hay nhắc đến “Lão K”, hay còn gọi là “Ảnh” – chính là người yêu của mình. Tính đến thời điểm mình viết bài này, hai đứa đã gần 2 năm bên nhau.
Người ngoài nhìn vào có thể thấy ảnh hơi kiêu hãnh, nhưng với mình, ảnh luôn là người khiêm tốn. Ví dụ, khi gặp những vấn đề mà mình chưa biết, ảnh không hề tỏ ra bực bội hay áp đặt, mà từ từ giải thích, luôn trong tâm thế “anh chỉ biết trước thôi, còn biết nhiêu đó là chưa đủ”, luôn cảm thấy bản thân còn thiếu sót, và từ đó cố gắng hoàn thiện hơn từng ngày.
Nhiều người hay thắc mắc: “Mình vừa dạy ngoại ngữ, vừa viết blog, vậy thời gian đâu ra?” Ảnh giúp mình, nhưng không phải làm thay mình, mà là định hướng, nhận xét, góp ý để mình ngày càng tốt hơn. Mỗi lần mình khen ảnh, ảnh đều xua tay: “Chưa giỏi đâu, còn phải cố gắng nhiều.”
Đấy, mọi người thấy không, khi ở cạnh một người như vậy, thử hỏi làm sao mình không nỗ lực học hỏi, không muốn hoàn thiện bản thân từng ngày được. Ảnh như một tấm gương nhắc nhở mình: kiêu hãnh không giúp mình tiến bộ, nhưng khiêm tốn và nỗ lực sẽ đưa mình đến thành công.
Tư duy của mình chính là, thứ mình không biết, họ biết, không chứng minh là mình ngu. Thứ mình biết, họ không biết, cũng vậy, không chứng minh họ ngu.
Cuộc sống của mỗi người đều khác nhau: môi trường tiếp xúc, con người xung quanh, kiến thức mà chúng ta tiếp thu, thậm chí cả tâm tính, đều không giống nhau. Những điều mà chúng ta chưa biết không phải vì kém, mà chỉ vì chúng ta chưa học, chưa trải nghiệm.
Có một sự thật thú vị: Giây phút bạn cảm thấy mình “biết hết mọi thứ”, chính là lúc bạn thực sự chưa hiểu gì cả. Cuộc sống rộng lớn, với vô vàn biến đổi từng giây từng phút, nếu thiếu đi sự khiêm tốn, liệu chúng ta có đang vô tình ngủ quên trên… “Ảo tưởng rằng bản thân là thần”?
Chỉ khi khiêm tốn, chúng ta mới thật sự nhìn nhận được giới hạn của mình, mở lòng học hỏi và từng bước tiến lên, thay vì đứng im trong ảo tưởng về bản thân.
Giống như mình, dù là một người dạy tiếng Trung, mình biết mình vẫn còn rất nhiều kiến thức chưa chạm tới. Nếu mình nuôi dưỡng sự khiêm tốn, mỗi khi ai đó góp ý, mình sẽ hoan hỉ đón nhận, vì chính mình hiểu rằng bản thân không hoàn hảo. Khi ấy, đối phương cũng cảm nhận được sự khiêm tốn của mình, và lần sau sẽ sẵn lòng góp ý nhiều hơn, giúp mình tiến bộ hơn, đồng thời tâm trạng của mình cũng vui vẻ, thoải mái hơn.
Ngược lại, nếu nuôi dưỡng sự kiêu hãnh, lời góp ý của người khác sẽ dễ làm mình tổn thương, tự ái, và sinh ra cảm giác “Bạn biết gì mà nói…”, dẫn đến tâm trạng khó chịu, cáu gắt, thậm chí ghét những người hay góp ý.
Chỉ riêng điều đó đã đủ chứng minh: nuôi dưỡng khiêm tốn giúp bản thân tiến bộ và hạnh phúc hơn. Nhưng mọi người lưu ý nha, không phải lời góp ý nào cũng tốt, nên chúng ta cần trang bị thêm kỹ năng lắng nghe – chọn lọc – áp dụng để biến những lời góp ý thành công cụ hoàn thiện bản thân.
Một người luôn sợ bị đánh giá thấp sẽ luôn bị mắc kẹt trong ý kiến của người khác.
Nhưng người khiêm tốn biết cách tập trung vào sự phát triển của chính mình, học hỏi từ thất bại, và biến mỗi sai lầm thành bài học quý giá.
Thành công không nằm ở việc xóa bỏ sai lầm, mà ở chỗ vượt qua và sống cùng nó.
Tính khiêm nhường cho phép ta học hỏi liên tục, nỗ lực không ngừng mà không bị mắc kẹt trong sự cầu toàn. Trí thông minh không phải để tránh sai lầm, mà để nhanh chóng tìm ra cách biến sai lầm thành điều tốt đẹp hơn. Mỗi thất bại, mỗi lỗi lầm đều có thể trở thành bệ phóng nếu ta nhìn nó với lòng khiêm nhường. Và nếu mọi chuyện không như ý, danh tiếng hay uy tín vẫn có thể được duy trì nhờ cách bạn đối mặt và xử lý mọi thử thách.
Hãy để khiêm nhường dẫn lối, để mỗi bước đi, dù vấp ngã, đều đưa ta tiến gần hơn đến phiên bản tốt nhất của chính mình.
Hôm nay viết đến đây, đợi mình cập nhật thêm sau nha